Janusz Korczak

Urodzony w 1878 lub 1879 roku w Warszawie, zginął w 1942 roku w Treblince.

Janusz Korczak - portret rysunkowy

"Przeżyjmy, Doktorze, te czasy
Przeżyjmy, jak nie Pan, to któż?
To Pan mówił, że gdy płoną lasy,
Trzeba chronić i pilnować róż".

Janusz Korczak był pedagogiem i pisarzem dla dzieci i młodzieży.

Urodził się w zamożnej rodzinie inteligenckiej żydowskiego pochodzenia, ale na skutek choroby i śmierci ojca wcześnie zetknął się z niedostatkiem. Studiował medycynę na Uniwersytecie Warszawskim, później studia uzupełnił w Berlinie i Paryżu. W 1903 roku objął posadę lekarza w szpitalu dziecięcym w Warszawie. Podczas wojny rosyjsko- japońskiej i I Wojny Światowej był lekarzem wojskowym. Pracę literacką zaczął od dramatu " Którędy", wyróżnionego w 1898 roku na konkursie Kuriera Warszawskiego. W 1900 roku zaczął współpracować z pisarzem humorystycznym Kolce.

W 1901 roku wyszła pierwsza książka Korczaka " Dzieci Ulicy", wskazująca na jego przyszłe zainteresowania. W latach 1902-1905 Korczak współpracował z Głosem J.W. Dawida. Rozgłos przyniosła mu nie wolna od młodopolskich naleciałości powieść "Dziecko salonu", wydana w 1906 roku.

Zawarł w niej krytykę mieszczańskiej rodziny i jej metod wychowawczych. Owocem pierwszej bezpośredniej pracy z dziećmi na koloniach są " Jośki", Mośki" i "Srule" (1910 rok ) oraz "Józki", "Jaśki" i " Franki"(1911rok).

W książkach tych, zdradzających charakterystyczne dla całej twórczości Korczaka znakomite wyczucie i znajomość psychiki dziecięcej, zarysowuje się już pełen szacunku i zaufania stosunek do dzieci, który stanie się podstawą jego systemu pedagogicznego. System ten realizował praktycznie jako kierownik Domu Sierot (1911-1942) i najbliższy współpracownik Naszego Domu, prowadzącego przez Marię Falską. Oba te zakłady przekształcił w małe społeczeństwa dziecięce o szeroko rozwiniętym samorządzie.

Swoje zasady wychowawcze Korczak wyłożył w pismach pedagogicznych, z których najważniejszy jest cykl " Jak kochać dziecko" ( 1919-1921). Był również wykładowcą Instytutu Pedagogiki Specjalnej i Wolnej Wszechnicy. W latach 1926-1930 redagował Mały Przegląd - ksperymentalne pismo dziecięce, którego był jedynym dorosłym. Współpracownikiem. W latach 1935 - 1936 prowadził jako Stary Doktor gawędy radiowe. Jego książki dla dzieci ,m.in. "Sława", " Bankructwo małego Deka", "Kajtuś czarodziej", Król Maciuś Pierwszy" i " Król Maciuś na bezludnej wyspie" należą do arcydzieł gatunku. Łączą w sobie harmonijne walory artystyczne i wychowawcze.

W 1942 roku Korczak zostaje zamknięty w getcie z wychowankami  Domu Sierot. Odrzuca propozycję ocalenia i w sierpniu 1942 roku zostaje wywieziony wraz z dziećmi do obozu zagłady w Treblince, gdzie wraz z nimi zginął.
Janusz Korczak był prekursorem walki o prawa dziecka. Zwracał szczególną uwagę na nierównoprawną  pozycję dzieci w społeczeństwie, ich niewolniczą zależność od dorosłych. Domagał się uznania dziecka za pełnowartościowego człowieka od chwili narodzin i na każdym etapie swego istnienia. Uważał, że dziecko ma prawo być sobą, być takim, jakim jest.
 
Poglądy te znalazły odbicie w nowoczesnym antyautorytarnym systemie wychowania, który respektował potrzeby i dążenia dziecka, a zarazem skłaniał dziecko do pracy nad sobą.
On nie wie, co samotność....
A kiedy przyszło iść
Już w drogę bezpowrotną,
Na czele sierot swoich szedł,
Najmłodsze niósł na ręku
I słychać było jego szept,
Że trzeba iść - bez lęku.....

Janusz Korczak, portret