TYDZIEŃ ZAKAZANYCH KSIĄŻEK
Od kiedy człowiek nauczył się wyrażać myśl w formie słowa pisanego zawsze znalazł się ktoś, kto tę myśl usiłował albo zagłuszyć, albo zmienić. I bardzo często gnębienie wolnej myśli przybierało formę indeksu ksiąg zakazanych, instytucji związanych z cenzurą prewencyjną czy represyjną, wyroków sądowych, konfiskat nakładów wydrukowanych już książek, nawet bandyckich napadów na autorów czy wydawców, itp. ?Opieką? cenzury otaczano treści obyczajowe, erotyczne, religijne. Bezsprzecznie jednak najwięcej książek trafiło na indeksy ze względów politycznych.
Historia książek wstrzymywanych przez cenzurę jest bardzo długa. Odpowiedzią na nią był tzw. drugi obieg czy bezdebitowy ruch wydawniczy. W latach siedemdziesiątych czy osiemdziesiątych w PRL publikacje wydawane w drugim obiegu były nieatrakcyjne wizualnie. Niezbyt dobry papier, prymitywny w zestawieniu ze współczesną techniką druk, małe formaty, nieczytelne teksty. Ale cóż… wolna myśl nie zna przeszkód technicznych.
Innymi sposobami na wydawanie, wolnych od ingerencji cenzury, książek o dobrych parametrach technicznych była emigracja pisarzy i innych ludzi kultury, którzy poza granicami Polski tworzyli i wydawali legendarne już dziś tytuły. Własnym życiem pokazywali, że ważniejsze stają wyznawane idee niż zamożność i służba władcom.
Pomiędzy 27 września a 5 października już po raz piąty jest organizowany
TYDZIEŃ ZAKAZANYCH KSIĄŻEK
(Banned Books Week),
którego zadaniem jest zwrócenie uwagi na swobodny dostęp do słowa pisanego. Amerykanie, którzy zainicjowali tę akcję, mimo skrajności panujących pomiędzy ich prawem
a obyczajami starają się zwrócić uwagę na rolę wolności w życiu człowieka i szczególną rolę książki w jej kształtowaniu.
A na naszej wystawie tylko kilka tytułów, których dawniej daremnie można było szukać w księgarniach czy bibliotekach. Teraz ludzie tacy, jak Józef Mackiewicz, Sergiusz Piasecki, Ferdynand Goetel przestają być tajemnicą i stają się probierzem rzeczywistości, bo
TYLKO PRAWDA JEST CIEKAWA.
Tekst: Krystyna Krzyżowska
